Ursa Maior
Terug naar: Sterrenbeelden
Inhoud
Algemene beschrijving
Ursa Maior, de Grote Beer, is waarschijnlijk het allerbekendste sterrenbeeld. De steelpan bestaat uit een goed herkenbare figuur van heldere sterren, allemaal van ongeveer magnitude 2. Het sterrenbeeld is eigenlijk niet te missen. Het sterrenbeeld is ook nog eens circumpolair, dus in Nederland altijd te zien, en wijst ook nog eens naar de Poolster. In oppervlakte is dit het 3e grootste sterrenbeeld (na Hydra en Virgo). Mensen die het sterrenbeeld wat beter kennen, zullen niet alleen de steelpan, maar ook de poten van de beer en de kop kunnen vinden. Vooral de poten zijn goed herkenbaar, ondanks dat het om zwakke sterren gaat.
Vanwege het circumpolaire karakter is dit sterrenbeeld altijd zichtbaar, maar dat wil niet zeggen dat het ook altijd goed vertoeven is. Vanwege de lengte en de grote afstand tussen verschillende objecten is het sterrenbeeld het makkelijkst te bekijken als de steelpan verticaal omhoog wijst. Dit is niet al te laat op de avond het geval in maart en april. Het sterrenbeeld bevindt zich dan in de buurt van het zenit, hierdoor is het contrast maximaal, maar kan het problemen geven met de beweeglijkheid van verschillende monteringen.
Aangrenzende sterrenbeelden
Lynx | Camelopardalis | Canes Venatici | Bootes | Leo Minor | Draco
Historie
Objecten
Ursa Maior is rijk aan Messier objecten in alle soorten en maten, maar vooral M81 en M82 stelen de show. Deze twee sterrenstelsels zijn vooral in zenit zeer mooi, en vanwege het contrast met de hemelachtergrond zijn stofbanden in M82 geen uitzondering in kijkers van 20 cm. Ook in kleine kijkers zijn deze twee sterrenstelsels leuk om te zien. Ze zijn zo helder dat ze met een 5cm zoeker al duidelijk zichtbaar zijn. M81 en M82 zijn niet de enige sterrenstelsels in de Grote Beer. Het sterrenbeeld is letterlijk bezaaid met sterrenstelsels. M101 is zeer groot, maar daardoor ook lastig waar te nemen. M108 is een typisch sigaarstelsel, maar ook vrij zwak. Ook zijn er genoeg NGC sterrenstelsels zichtbaar.
Een ander bekend object is de Uilnevel, M97. Deze is wel vrij zwak en komt pas tot zijn recht bij een 20cm kijker of groter, en heeft zeker de hulp van een donkere hemelachtergrond nodig.
Een ander leukigheidje zijn de sterren Alcor en Mizar. Deze zijn met het blote oog te scheiden, en in een telescoop zie je nog een extra begeleider verschijnen.
In april 2009 was er een supernova in NGC 4088 die zichtbaar was met telescopen van amateurastronomen. Het licht had er toen 46 miljoen jaar over gedaan om de aarde te bereiken.
Sterren
| Letter | Naam | vMag |
|---|---|---|
| α | Dubhe | 1.79 |
| β | Merak | 2.37 |
| γ | Phad | 2.44 |
| δ | Megrez | 3.31 |
| ε | Aliioth | 1.77 |
| ζ | Mizar | 2.27 |
| η | Alkaid | 1.86 |
| θ | 3.17 |
Alcor, de ster naast Mizar heeft geen griekse letter, wel een Flamsteed nr. (80) en is van magnitude 4.01.
Deep sky
H400 objecten
| Naam | Type | Magnitude | OppervlakteHelderheid | Diameter |
| NGC 2681 | Sterrenstelsel | 10.1 | 12.7 | 3.7'x3.7' |
| NGC 2742 | Sterrenstelsel | 11.4 | 12.8 | 3.0'x1.5' |
| NGC 2768 | Sterrenstelsel | 9.9 | 13.7 | 8.2'x5.3' |
| NGC 2787 | Sterrenstelsel | 10.8 | 12.4 | 3.1'x1.8' |
| NGC 2841 | Sterrenstelsel | 9.3 | 12.6 | 7.7'x3.6' |
| NGC 2950 | Sterrenstelsel | 10.9 | 12.3 | 2.7'x1.8' |
| NGC 2976 | Sterrenstelsel | 10.1 | 13.1 | 6.2'x3.1' |
| NGC 2985 | Sterrenstelsel | 10.4 | 13.1 | 4.6'x3.4' |
| M 82 | Sterrenstelsel | 8.6 | 12.7 | 10.5'x5.1' |
| NGC 3077 | Sterrenstelsel | 10 | 13.2 | 5.2'x4.7' |
| NGC 3079 | Sterrenstelsel | 10.7 | 13 | 8.1'x1.3' |
| NGC 3184 | Sterrenstelsel | 9.5 | 13.6 | 7.6'x7.4' |
| NGC 3198 | Sterrenstelsel | 10.1 | 13.3 | 8.1'x3.0' |
| NGC 3310 | Sterrenstelsel | 10.6 | 12.5 | 2.8'x2.6' |
| M 108 | Sterrenstelsel | 10.6 | 13.6 | 8.6'x2.4' |
| NGC 3610 | Sterrenstelsel | 10.7 | 12.4 | 2.5'x2.5' |
| NGC 3613 | Sterrenstelsel | 10.8 | 12.7 | 3.6'x2.0' |
| NGC 3619 | Sterrenstelsel | 11.4 | 13.4 | 3.5'x2.4' |
| NGC 3631 | Sterrenstelsel | 10.1 | 13.3 | 5.0'x4.8' |
| NGC 3665 | Sterrenstelsel | 10.7 | 13 | 3.5'x3.0' |
| NGC 3675 | Sterrenstelsel | 10 | 13.1 | 6.2'x3.6' |
| NGC 3726 | Sterrenstelsel | 10.1 | 13.3 | 6.0'x4.1' |
| NGC 3729 | Sterrenstelsel | 11 | 12.6 | 2.9'x1.9' |
| NGC 3813 | Sterrenstelsel | 11.5 | 12 | 2.0'x1.0' |
| NGC 3877 | Sterrenstelsel | 11.2 | 12.9 | 5.3'x1.2' |
| NGC 3893 | Sterrenstelsel | 10.1 | 12.4 | 4.5'x2.4' |
| NGC 3898 | Sterrenstelsel | 10.7 | 12.9 | 3.8'x2.6' |
| NGC 3938 | Sterrenstelsel | 10.1 | 13.3 | 5.1'x5.0' |
| NGC 3941 | Sterrenstelsel | 10.3 | 12.4 | 3.5'x2.5' |
| NGC 3945 | Sterrenstelsel | 10.4 | 13.1 | 5.0'x3.0' |
| NGC 3949 | Sterrenstelsel | 10.6 | 12.1 | 2.9'x1.7' |
| NGC 3953 | Sterrenstelsel | 9.8 | 13 | 6.9'x3.6' |
| NGC 3982 | Sterrenstelsel | 11.1 | 12.5 | 2.3'x2.0' |
| M 109 | Sterrenstelsel | 9.8 | 13.3 | 7.5'x4.4' |
| NGC 3998 | Sterrenstelsel | 10.6 | 12.3 | 2.7'x2.3' |
| NGC 4026 | Sterrenstelsel | 10.7 | 12.3 | 4.7'x1.2' |
| NGC 4036 | Sterrenstelsel | 10.5 | 12.4 | 4.0'x1.8' |
| NGC 4041 | Sterrenstelsel | 11.1 | 12.9 | 2.7'x2.6' |
| NGC 4051 | Sterrenstelsel | 10 | 13.2 | 5.3'x4.4' |
| NGC 4085 | Sterrenstelsel | 11.9 | 12.4 | 2.5'x0.8' |
| NGC 4088 | Sterrenstelsel | 10.3 | 12.7 | 5.6'x2.1' |
| NGC 4102 | Sterrenstelsel | 11.3 | 12.8 | 3.1'x1.7' |
| NGC 5322 | Sterrenstelsel | 10.1 | 13.3 | 6.0'x4.1' |
| NGC 5473 | Sterrenstelsel | 11.4 | 12.6 | 2.2'x1.7' |
| NGC 5474 | Sterrenstelsel | 10.6 | 13.3 | 4.5'x3.3' |
| NGC 5631 | Sterrenstelsel | 11.4 | 12.6 | 2.0'x2.0' |
