Brontekst bekijken van Starten met waarnemen

== Inleiding ==


Verwonder je je, net als zo velen, over de sterrenhemel 's nachts? Wist je dat je objecten kunt zien die  lichtjaren ver van ons verwijderd staan? Objecten als sterrenstelsels, nevels, kometen en sterrenhopen zijn soms al met het blote oog zichtbaar. Op internet kun je tegenwoordig een hoop vinden over de dingen die je 's nachts aan de hemel ziet staan. Je raakt geïnteresseerd in de sterrenkunde en wilt er meer over weten. De eerste stap heb je al gezet, maar je wilt meer weten, zelf objecten zoeken en vinden. Maar eigenlijk heb je niet echt een idee hoe je dat het beste kunt aanpakken. Je denkt erover om een telescoop te kopen, maar voor je dat doet moet je toch een beetje weten hoe het werkt en wat je ermee ziet. Veel mensen kopen hals over kop in hun enthousiasme een (vaak slechte) telescoop en zijn teleurgesteld als ze niks vinden of het valt tegen wat ze zien. Een mooie hobby gaat dan verloren en dat is jammer. Wil je je eerst wat beter informeren voor je over gaat op de aanschaf van een telescoop? Lees het onderstaande dan eens door.



== Sterrenhemel leren kennen met het blote oog ==


Het waarnemen van de sterrenhemel is een buitenhobby. Ga op een heldere nacht dus eens naar buiten met een sterrenkaart en leer de namen van de sterrenbeelden. Probeer ook de patronen te herkennen. Dit zal je straks erg van pas gaan komen als je besluit een telescoop te kopen. Als je bekend bent met de sterrenhemel is het veel gemakkelijker om objecten te vinden straks. Je zult zien dat je er veel plezier aan beleeft als je op een heldere avond naar boven kijkt en meteen de planeten herkent.

[[Afbeelding:1._sterrenbeeld.JPG]]

== Lezen ==


Astronomie is een hobby waarbij je nooit echt uitgeleerd bent. Nieuwe objecten worden gevonden, je wilt weten waar je naar kijkt, er komt nieuwe apparatuur op de markt enzovoorts. Begin bij het begin en wil niet meteen alles weten. Een aanrader is het boek ‘handboek sterrenkunde’ van Govert Schilling. In korte hoofdstukken worden hier de meest belangrijke dingen besproken die je moet weten. Telescopen komen aan bod, maar ook wat informatie over de planeten en andere objecten en een klein stukje geschiedenis.


Verder zijn er tal van websites en fora te vinden voor beginners waar je veel van op zult steken en in de bibliotheek hebben ze vast wel wat beginnerboeken voor je.


Lees ook eens wat over de verschillende soorten telescopen. Je zult zien dat er al relatief goedkope telescopen op de markt zijn, maar ook telescopen die een flink stuk duurder zijn. Lees je eens in en zie wat de verschillen tussen de telescopen zijn. 

[[Afbeelding:2._handboeksterrenkunde.JPG]]



== Start met een verrekijker ==


Goed. Je weet sterrenbeelden te vinden, herkent de planeten en hebt je alvast wat ingelezen. Je wilt nu echt gaan waarnemen, maar twijfelt nog steeds een beetje of het wel een leuke hobby voor je is, en je wilt niet meteen veel geld gaan uitgeven voor je 100% zeker bent. 


Een verrekijker is een goedkope manier om hier achter te komen en is een ideale ‘eerste telescoop’. Waarom een verrekijker? Een verrekijker heeft een groot beeldveld, waardoor het gemakkelijker is om objecten te vinden. Een telescoop vergroot veel meer, waardoor je een veel kleiner stukje van de hemel ziet, en het dus lastiger zal zijn iets te vinden. Daarnaast laten de meeste telescopen een beeld zien dat verkeerd om staat, (en soms zelfs ook nog in spiegelbeeld) waardoor het nog moeilijker is iets te vinden. Verrekijkers hebben dit niet en vergroten enkel dat stukje waar jij op richt. 
Door een verrekijker kijk je met twee ogen, en dat is zeer comfortabel, je ziet daardoor ook meer, je hersentjes zijn nu eenmaal gewend om met beide ogen te kijken.
En als laatste goede reden: verrekijkers zijn vaak een heel stuk goedkoper dan telescopen en gemakkelijker mee te nemen.

[[Afbeelding:3._water-proof-binocular.JPG]]

== Sterrenkaarten ==


Je hebt nu je verrekijker. Hoe ga je beginnen? Je kunt ermee naar de maan kijken en de planeten (kijk nooit met een verrekijker of het blote oog naar de zon!!!). Maar natuurlijk is dat nog lang niet alles. Je hebt immers de sterrenbeelden geleerd. Tijd dus om te kijken of je deepsky objecten (nevels, sterrenstelsels enzovoorts) kunt vinden!


Koop een goede sterrengids. Er zijn sterrengidsen speciaal voor verrekijkers verkrijgbaar. In sterrengidsen staan de objecten beschreven die je kunt zien, met een handig kaartje van de sterrenbeelden erbij zodat je de bedoelde objecten makkelijker kunt vinden. Soms staat er zelfs een foto bij met wat je kunt verwachten te zien. Soms zit er ook nog een detailkaart van de maan en de posities van de planeten bij. Je moet ze natuurlijk alleen kunnen vinden.
Heb je de beschikking over een PC, of beter, een laptop, dan kan je ook software downloaden. Een zeer veel gebruikt programma is bv Stellarium (geheel gratis). Het voordeel van een dergelijk programma is, dat bij de juiste instellingen, je de hemel ziet zoals die op dat moment boven je staat. Je kan ook zonder meer gebiedjes vergroten om te bekijken hoe een directe omgeving van een object er uit ziet.  

Voor je naar buiten gaat is het handig als je van tevoren bekijkt wat je graag wilt zien. Kijk alvast eens naar de sterrenkaartjes, zodat je ongeveer weet wat waar staat. In het donker is dat namelijk veel lastiger te doen. Een laptop met bv Stellarium is dan wel handig, daarop kan je buiten in het donker natuurlijk heel goed zien waar je object zou moeten staan. Let wel dat laptops (extreme) kou en vochtigheid niet erg fijn vinden. 


Nou kan het gebeuren dat het buiten bewolkt is. Laat je er niet door ontmoedigen. Dit zal namelijk nog wel vaker gebeuren. Wil je toch een beetje met waarnemen bezig zijn, dan kun je juist heel leuk oefenen met dat gratis softwareprogramma Stellarium. Boven is al beschreven, dat je in dit programma de actuele sterrenhemel kunt zien, of je stelt het op een andere dag en/of tijd in. Je kunt dus inzoomen op objecten en nog veel meer. Zie voor een linkje naar de download het laatste hoofdstuk.

[[Afbeelding:4._tesm1.GIF]]

== Logboekje ==


Het bijhouden van een logboekje is niet een van de dingen die je moet doen om je goed voor te bereiden, maar het is wel een grote stimulans. Het zorgt ervoor dat je goed observeert en zo kun je je eigen vorderingen bijhouden.
Een logboekje kan er op verschillende manieren uitzien. Je kunt bijvoorbeeld alleen noteren wat je hebt bekeken, met welke telescoop of verrekijker, hoe de seeing (het zicht, dus transparante lucht, mistig etc) was, enzovoorts. Een andere manier om een logboekje bij te houden is door alles te noteren, niet alleen de objectieve zaken, maar ook de subjectieve, zoals: hoelang het duurde voor je het object gevonden had, wat je toen voelde, of je het een mooi object vond enzovoorts.


Het is een stimulans om na een tijdje je logboekje eens te lezen en te zien hoe je gegroeid bent. Je zult ook merken dat je de dingen die je gezien hebt, veel beter zult herinneren.



== Meetings ==


Ga eens naar een zogenaamde ‘starparty’, een bijeenkomst van amateurastronomen. Je hebt hier de mogelijkheid om eens door verschillende kijkers te kijken, met anderen over je hobby te praten, nieuwe vrienden te maken en te leren. Via het astroforum bijvoorbeeld, worden regelmatig bijeenkomsten georganiseerd door het hele land. Ook kun je eens een sterrenwacht bezoeken.

[[Afbeelding:6._P1150619.JPG]]



== Telescoop kopen ==


En dan weet je het zeker! Je wilt een telescoop, maar hoe kun je dat het beste aanpakken? Verdiep je eens wat meer in de werking van een telescoop, de verschillende soorten, met welke telescoop je wat kunt zien en hoe je het moet gebruiken.


Kijk dan eens naar je budget en bedenk goed wat je met je telescoop wilt. Wil je voornamelijk deepsky bekijken? Wil je straks eventueel aan astrofotografie gaan doen? 
Je hebt bijvoorbeeld niks aan een hele grote telescoop die je nauwelijks in je eentje kunt opzetten, je geen auto hebt en je moet reizen om op een donkere plek te kunnen waarnemen. Als je dan een grote telescoop hebt, zul je hem weinig gebruiken, omdat het niet echt gebruiksvriendelijk voor je zal zijn.
Je hebt nu al een begin. 


Diverse telescopen hebben go-to, een apparaatje waar je intoetst welk object je wilt zien en het automatisch voor je opzoekt. Ze zijn handig, omdat je niet zelf hoeft te zoeken, maar een van de leuke dingen van het waarnemen is juist het zelf vinden van objecten. Je zult er dan veel meer plezier aan beleven. De meeste amateurastronomen zullen dan ook geen go-to gebruiken.


Heb je een telescoop gezien die helemaal bij je past, maar kun je hem niet betalen? Kijk dan of er een goedkoper alternatief is. Zo niet, spaar dan nog even door. Je zult niet snel uitgekeken zijn met je verrekijker en je zult zien dat je blijer bent met de telescoop die je wilt, dan met een goedkoper exemplaar die je eigenlijk niet zo ziet zitten. 

[[Afbeelding:7.254mm_Newtonian.JPG]]



== Wees geduldig ==


Niet alles zal je de eerste keer lukken. Als je de eerste keren je nieuwe telescoop gebruikt, zul je eerst goed moeten leren hoe hij werkt. Probeer hem ook eerst uit op wat grotere objecten zoals de maan en planeten. Het zal je vast wel eens gebeuren dat je een deepsky object aan het zoeken bent, maar het niet vindt. Geef het niet op, want de aanhouder wint. Hoe vaker je oefent en probeert, des te gemakkelijk het je zal vergaan.

== Ten slotte ==


Tot slot een aantal linkjes om je op weg te helpen.


Het [http://www.astroforum.nl/ astroforum] is het grootste astronomieforum in Nederland en België. Je vindt hier een schat aan informatie over alles wat met sterrenkunde te maken heeft. 
Heb je vragen, wil je weten of de telescoop die je op het oog hebt ook écht goed is of wil je meer informatie over het een of het ander? Bezoek dit forum dan eens. Hier heb je een heel grote kans dat je een antwoord vindt. 


[http://www.allesoversterrenkunde.nl/cgi-bin/scripts/db.cgi?db=boeken&uid=default&ww=on&ID=32&view_records=1/ Handboek sterrenkunde] van Govert Schilling is een must have voor iedere beginner. Lees hier meer over het boek.


Op de website van de [http://www.vvs.be/component/option,com_frontpage/Itemid,1// vereniging voor sterrenkunde] kun je ook erg veel (beginners)informatie terug vinden. Deze site is zeker de moeite van een bezoekje waard.


[http://www.stellarium.org// Stellarium] is een gratis softwareprogramma dat je kunt downloaden. Je kunt hier de actuele sterrenhemel zien, of je stelt zelf een andere datum en tijd in. Je ziet waar je bepaalde objecten kunt vinden en nog veel meer.


Op [http://www.skymaps.com// skymaps.com] kun je de sterrenkaart van deze maand downloaden en printen. Erg handig en vooral: helemaal gratis! Op de kaart staan de objecten die je al met een verrekijker kunt zien. Ook de sterrenbeelden en de ecliptica zijn duidelijk aangegeven. Naast het kaartje staat een kalender met de gebeurtenissen van deze maand, zoals de maanfasen, maansverduisteringen etc. Op de tweede pagina staan tips en een uitleg bij bepaalde termen. Ernaast staan objecten beschreven die je kunt zien met het blote oog, een verrekijker of een kleine telescoop.




Demelza Ramakers ''(17 januari 2007)''